
DALAMAN OVASI OLARAK ANILAN Köyceğiz, Ortaca, Dalaman ilçeleri ova kesiminde bahçe tarımı olarak 250 bin ton civarı portakal, 80 bin ton civarı limon, 50 bin ton civarı nar tarımı yapılmaktadır. Bölgemiz çiftçilerin ve köylülerin çoğunun geçimi bu 3 ürüne bağlıdır. Bun dışında sera –örtü altı domates üretimi, dağ köylerinde arıcılık ve büyük baş hayvancılık ta geçim kaynaklarını oluşturmaktadır. Ancak gençlerimiz genellikle liseyi bitirmeleri nedeniyle, seracılık olsun, hayvancılık olsun yapmak yerine Dalaman Havalimanında veya Sarıgerme’deki turistik otellerde süreli veya süresiz bir işte çalışmayı tercih etmektedir.
DALAMAN ilçesinden TİGEM Devlet Üretme Çiftliğinde 36 bin dönüm araziden 27 bin dönüm ekilebilir –dikilebilir düz arazi varken, yıllık bitkilerde yıllarca zarar etmeleri nedeniyle yılda 3 tür üretim alınma imkânı varken, tembellikten 8,500 dönüm civarı araziyi portakal ve limona çevirmiş durumdadır. Bu arazilerde yaklaşık, 3 bin ton sıkmalık-yazlık valensiya,, yaklaşık 3 bin ton washington ve 5 bin ton limon ile 1 bin ton civarı greypfruit ürünü elde edilmektedir. Geri kalan düz arazi de tohumluk bugday, pamuk, mısır, ayçiçeği gibi ünler yetiştirilirken, bir kısmı da sebze, meyve, karpuz üretilmesi şartıyla bir yıllık veya kısa süreli kiraya verilmektedir.
DALAMAN ÇUKURU DENİLEN OVAYA Washington portakal türünün ve interdonat limonun Dalaman ovasına yayılışı ilk başta Tigem –Dalaman devlet çiftliğinde çalışan yerli bahçe –bakım işçilerinin fidan yetiştirmeyi TİGEM de öğrenip bu fidanları bölge çiftçisine satması sonucu dağılmıştır. TİGEM bu bakımdan bölge çiftçisine enterdonat limon türünün yayılması ile kötü örnek olmuştur. Aslında ’mayer’’tipi limonu daha fazla erkencidir. Enterdonat limonu depolamaya gelmez. Bir ay sonra kabuk şişer, kabuk yağlanması nedeniyle dalında bile çürümeye başlar. En fazla hasat süresi ekim başı ekim sonudur. Ondan sonra diğer limon türleri kütdiken, yediveren, lamas, karalimon denilen daha uzun ömürlü, dalında daha fazla kalabilen, depolama imkanı olan limon türleri gelmektedir. Türkiye bir hata sonucu dünyada maalesef 450 bin ton gibi bir miktarla dünyada en çok enterdonat üreten ülkedir.
DALAMAN-ORTACA BÖLGESİNDE LİMON 50 KURUŞA DÜŞTÜ. Enterdonat fiyatları bölgemizde genelinde TİGEM –Dalaman üretme çiftliğinin hasat öncesi ihaleleri Ağustos ayı ilk haftası ile belli olmaya başlar. 18 bahçede yapılan ihalelere 2018 yılı için 8 tüccar katılmış ve fiyatlar ortalama tofur (dalında ) 1.45 TL /kg olmasına rağmen çevre çiftçilerinde ilk başta tüccarlar 1.25 TL/kg dan kilo üzerinden ödenmek üzere anlaşma yapmışlardır. Buna rağmen piyasanın limona doyması nedeniyle tüccarlar limonu Ekim ayı sonu itibariyle ya bahçede bırakmış ya da kalanını kilosunu 50 krş a düşürmüştür. Bunun başlıca sebebi piyasanın enterdonat limona doymuş olması ve enterdonat limonun depolanmayışı ve dalında kalma süresinin kısa olmasıdır. Erterdonat limon aynı zamanda periyodisite (bir yıl çok öteki yıl az verim) güder. Bu nedenle limonun çok olduğu yıllar limon fiyatı düşmekte az olduğu yıllar fiyat yükselmektedir. Her iki halde de çiftçi zarar etmektedir. Halı hazırda yediveren –kütdiken limonlarda bir fiyat düşmesi yoktur. Ortaca bölgesi enterdonat limandan vazgeçmek zorundadır.
ÇİFTCİNİN AKLI GÖZÜNDEDİR DERLER. Doğru bir cümle. Bizim Türk köylüsü, çiftçisi komşuda gördüğünü yapar. Devlet, üniversite, ziraat odaları ir araya gelip börnek demonstratif sera ve örnek bahçeler kurarak, fidan çeşit seçiminde, dikiminde, ilaçlanmasında sulanmasında , gübrelenmesinde çiftçiyi devamlı davet ederek öğretmelidir. ÖZELLİKLE portakal mandalina zararlısı Akdeniz sineğine karşı toplu ve yoğun mücadele edilmeli, aynı şekilde sera domatesçiliğinin baş belası tuta absoluta-domates güvesi gibi zararlılara karşı toplu ve yoğun mücadele edilmelidir. Herşeyi devletten beklemek yerine akıllı bir belediye başkanı seçmek tüm sorunları halledecektir.